Kıl dönmesi, kılların kuyruk sokumu ve nadiren göbekte cilt altına geçip yara, abse ve fistül oluşturmasıdır. Cilt altı kıl yuvası olan bu hastalığın diğer adları da Dermoid Kist, Pilonidal Sinüs’tür. Sırt ve baştan dökülen kılların kuyruk sokumundaki iki kaba et arasında, kıllı ve terli oluğa takılıp sürtünmelerle oluğun en dibindeki ter bezi deliklerinden vida gibi dönerek cilt altı yağ dokusu içine hissettirmeden girmesi, labirentler açması, peşinden labirentlere giren bakterin de katkısı ile etrafı iltihaplandırması; cerahatlı veya kanlı, pis kokulu akıntılar ve abseler oluşturmasıdır.
Kıl Dönmesi Kimlerde Görülür?
Sert büro koltuklarında ve bilgisayar başında, özellikle kaykılık pozisyonda uzun süre oturanlarda veya uzun süre jip sürenlerde veya uzun süre otobüs yolculukları yapanlarda daha sık olur. Hastalık, 16 ila 30 yaş arası kıllı ve gürbüz, genç erkeklerde, nadiren de genç bayanlarda oluşur.
Kimlerde, Nerede ve Nasıl Oluşur?
Oluş şekline gelince; kıllar yılan derisindeki gibi yivli veya pullu olup, dar ve sıkışık veya sürtünmeli ortamlarda kıpırdandıkça tek yönde ilerler. Saç telini iki parmak ile tutup hafifçe ovuşturunca bu hareketi açıkça görmek mümkündür. Benzer şekilde iki kaba et arasındaki herhangi bir serbest kıl, sürtünme, itelenme ve dönme mekaniği ile oluğun dibine doğru hareket eder. Hiperkeratoz ve aşırı terleme nedeni ile genişlemiş bir ter bezi ağzından deri içine girebilir, peşinden başka bir kıl geçebilir. Giderek bu minik ağız, kılların minik zorlaması ile genişler, deri hücreleri ter bezinin ve deliğin içine doğru yürür ve deliklerin iç yüzeyi cilt epiteli ile döşenerek minik bir tünel oluşur ve peşpeşe kılların buraya girmesi kolaylaşır. Uzun saç kılları bile girebilir. Bazan bir kaç kıl girdikten sonra tünel girişi iyileşip kapanabilir. Ama tünel içindeki kılların ve bakterilerin cilt altında derinlere doğru ilerlemesi ve iltihaplanmalar devam eder. Günün birinde mutlaka abseleşme ve fistülleşme olur. Fistül ağızlarının % 78’i oluğun sol kenarında ve % 82’si kıl giriş deliklerinin yukarı tarafında yer alır.
Kıl Dönmesi Belirtileri Nelerdir?
%99 olarak kuyruk sokumunda görülen kıl dönmesinin belirtileri, hastanın kuyruk sokumu bölgesindeki delikleri farketmesi mümkün olmadığı için daha çok doktora apse, ağrı veya akıntı sebebiyle başvurduktan sonra ortaya çıkar. Muayene ettiğimizde de kuyruk sokumu bölgesinde kıl dönmesine ait o bölgede delikler görmekteyiz ama daha çok şikayet için gelenler apse, akıntı veya ağrı şikayetiyle gelmektedirler.
Kıl Dönmesi Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kıl dönmesi eğer hasta apseyle geldiyse mutlaka apsenin boşaltılması ve ilaç tedavisiyle tedavi edilmesi lazım. Daha sonra ancak 3 hafta sonra veya 1 ay sonra hastaya gerekli tedavisini yaparız. Eğer hasta apseli ortamda gelmediyse, direkt kıl dönmesiyle geldiyse o zaman elimizde iki seçenek var. Bunlar ameliyatlı yöntemler ve ameliyatsız yöntemler.
Ameliyat ile Kıl Dönmesi Tedavisi Yöntemleri
Ameliyatlı yöntemler içerisinde üç dört tane seçeneğimiz var. Bunlardan birincisi primer kapama dediğimiz, tamamen kapatma ki burada herhangi bir doku arada bırakmadan direk dikiş atarak yaptığımız ameliyat. Bunun avantajı pansumanları erken biter, dikişler erken alınır ama tekrar etme oranları diğer ameliyatlara göre biraz daha fazladır. İkinci yöntem olan açık bırakma yöntemi ise daha çok büyük vakalarda yaptığımız tekrar etme şansı biraz daha az olan, fakat pansuman süreleri biraz daha uzun süren yöntemlerdir. Orta bölge çıkartıldıktan sonra dikiş atılmadan açık bırakılır. Bir üçüncü yöntem flip kaydırma olarak da bilinen veya halk arasında et kaydırma yöntemi olarak da bilinen yöntem. O bölgedeki doku çıkartıldıktan sonra, kenardan bir kalça et dokusu boşaltılan bölgeye doğru aktarım yapılır ve dolayısıyla hastada “Z” tarzında bir iz kalır. Bunun ötesinde karidaks dediğimiz son dönemlerde de yapılmaya fazla başlanan bir yöntem mevcuttur.
Ameliyatsız Kıl Dönmesi Tedavi Yöntemleri
Onun dışında geriye kalan tabiki ameliyatsız yöntemimiz mevcut, ameliyat dışında. Ameliyatsız tedavi yöntemleri de kendi içerisinde farklılık gösteriyor. Bunlardan bir tanesi fenol yöntemi ve gümüş nitrat yöntemi. Gümüş nitrat artık çok fazla uygulanmamakla birlikte kristalize fenol dediğimiz yöntemde, kıl dönmesinde ameliyat kadar başarılı sonuçları bildirilmiş bir yöntemdir. Bu iki yöntem dışında bir de mikrosinüs cerrahi dediğimiz, yine bazı hekimler tarafından uygulanan, yanlızca deliklerin arasının açılmasıyla yapılan ufak bir cerrahi söz konusudur. Bu da uygun olan vakalarda hekimlerimizin tercih edebildiği bir yöntemdir.
Kıl Dönmesi Nasıl Çıkarılır?
Başlığı dikkat ederseniz çıkarılması gereken bir sorun olduğunu anlarsınız. Evet, kıl dönmesi aslında bir hastalık olmayıp, bazı ihmaller ve dikkatsizlikler sonucu belirli yaş grubunda görülen bir sorundur. Özellikle 15-30 yaş arası erkeklerde görülen kıl dönmesi (cilt altında toplanmış kıllar) cilt altında toplanan kıllar genelde saç ve vücudumuzdan dökülmüş olan tüylerdir.
Bazı ihmaller ve dikkatsizlikler sonucu belli yaşlarda görülen bir problemdir. Daha çok 15 -35 yaş arası erkeklerde cilt altında toplanmış kıllara kıl dönmesi denmektedir. Genelde saç veya vücudun farklı bölgesinden dökülen kıllar pilonidal sinüs oluşumuna sebep olur.
Öncelikle bu sorun nasıl oluşur sorusuna cevap verelim. Pilonidal sinüs; aşırı kilolu, fazla terleme sorunu yaşayan insanlarda sık sık karşılaşılan bir rahatsızlıktır. Saçların yenilenmesi döngüsü için her gün ortalama 50 ve ya 100 tel saç dökülür. Ense kısmından dökülen saç kılları yapılan hareket sonucunda kuyruk sokumu bölgesine gider.
İnsanoğlunda doğuştan gelen görünmeyecek kadar küçük milyonlarca delik bulunur .Kuyruk sokumuna düşen saç ve sırt kılları zamanla birikir. Biriken kıllar gözle göremediğimiz delikler sayesinde kendilerine yol bulur ve cilt altında toplanır. Bu durum ilk zamanlarda herhangi bir sorun yaratmasa da devamlı deri altına giren kıllar ağrıya ve ilerleyen dönemlerde enfeksiyona neden olur.
Kıl dönmesi sorununuza sakın ilaç ve bitkisel karışımlarla çözüm aramayın . Pilonidal sinüs rahatsızlığın tek çözümü yumağın çıkarılmasıdır. Kıl dönmesi tedavilerinde cerrahi işlemlerin yanında artık ameliyatsız tedaviler de kullanılmaya başlanmıştır. Genel cerrah makat problemine karşı deneyimli bir hekime başvurulmalı en kısa sürece tedavi olunmalıdır.
İlerleyen kıl dönmesinde şikayetler belirgin bir şekilde artar ve günlük yapılması gereken işler ertelenir. Birey otururken şiddetli ağrılara maruz kalır.
Kuyruk sokumunda bulunan ve pilonidal sinüs hastalığı olarak bilinen hastalık ta kuyruk sokumunda bulunan kıl dönmesi delikelerinin ağzında bulunan kıllar ara ara cımbızla çekilip temizlenebilir. Hastanın bunu yapması zor olduğundan bu konuda bir yakınınından yardım alınabilinir.Deliğin ağzındaki kılların temizlenmesi hastalığın geçmesine neden olmaz ama kıl dönmesi işlemi olana kadar hastayı rahatlatabilir ve enfeksiyon oluşmasını engelleyebilir.Yani delikelrin ağzında bulunan kılların temizlenmesi tedavi edici değil önleyici bir uygulamadır.
Kıl dönmelerinde hastalığın bulunduğu yerin sıkılması hastalığı tedavi etmeyeceği gibi var olan durumun daha da ağırlaşmasına ve apse yani iltihap oluşmasına neden olabilir.O yüzden bu tür durumlarda mutlaka bir doktora başvurulması önerilir.
Kıl Dönmesi Tedavi Edilmezse Sonucu Ne Olur?
Eğer kıl dönmesi bulguları varsa hastaların mutlaka bir an önce doktora başvurması gerekir. Çünkü ne kadar erken dönemde giderlerse bu işten o kadar erken kurtulma şansları mevcut olur. Aynı zamanda ameliyat dışında seçeneklerin uygulanması mümkün olabilir. Dolayısıyla da erken doktora başvuru çok önemlidir, o yüzden belirtileri olan hastaların mutlaka başvurmaları gerekir. Eğer hasta gerekli kıl dönmesi olduğunu bilmesine rağmen, bununla ilgili herhangi bir tedavi olmaz ise bu bölgedeki odak büyür ve her defasında olacak cerrahi işlem büyür, çıkartılacak dokuda büyüdüğü için kozmetik problemler artar. Bunun dışında literatür yayınlarında rastladığımız çok fazla bizim rastlamadığımız ama literatür olarak da bildirilen cilt kanserine de dönme ihtimali zamanla arttığına dair bir takım bulgular mevcuttur. Dolayısıyla kişilerin, hastaların var olan belirtilerle mutlaka en erken dönemde doktora başvurmaları gerekmektedir.
Kıl Dönmesi Tedavisinden Sonra Hasta Nelere Dikkat Etmelidir?
Kıl dönmesi tedavisi yapılan hastada ister ameliyat olsun ister ameliyatsız olsun, eğer hasta gürbüz, şişman bir hastaysa mutlaka kilo vermesi gerekmektedir. Çünkü gürbüz olan kişilerde, kilolu olan kişilerde ter bezleri daha fazla olduğu için, bu ter bezlerinin de içine kıl yapıları içeri girmekte, çok rahat olarak bir ajan olarak kullandıkları için ter bezi sayısının azalması ancak kilo kaybıyla olmaktadır. Dolayısıyla kişiye mutlaka kilo vermesini önermekteyiz. Bunun ötesinde eğer imkanları varsa hastaların mutlaka sırt bölgesine ve kalçanın üst bölgesine kılların düşmesini azaltması için lazer epilasyon önermekteyiz. Bu, bizim olmazsa olmaz bir önerimizdir. Çünkü %80’e varan tekrarlama şansının azaldığını ifade eden yayınlarımız mevcuttur. Bununla birlikte çok uzun süre oturarak iş yapanlarda arada sırada, çok uzun süre oturma eylemlerini yapmamalarını veya yumuşak zemine oturmalarını, kaykılarak oturma dediğimiz, kayarak oturma biçiminden uzak durmalarını tercih etmekteyiz.